2009 Yılı Asgari Geçim İndirimi Hesaplaması
Asgarî geçim indirimi;ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgarî ücretin yıllık brüt tutarının; mükellefin kendisi için % 50’si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10’u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5 diğer çocuklar için % 5’idir.
Ücretin gerçek usûlde vergilendirilmesinde asgarî geçim indirimi uygulanır.
Gelirin kısmî döneme ait olması halinde, ay kesirleri tam ay sayılmak suretiyle bu süreye isabet eden indirim tutarları esas alınır.
Asgarî geçim indirimi,gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan (0,15)oranın çarpılmasıyla bulunan tutarın, hesaplanan vergiden mahsup edilmesi suretiyle uygulanır. Mahsup edilecek kısmın fazla olması halinde iade yapılmaz.İndirimin uygulamasında “çocuk” tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasını kaybetmiş torunlardan mükellefle birlikte oturanlar dâhil) 18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış çocukları, “eş” tabiri ise, aralarında yasal evlilik bağı bulunan kişileri ifade eder.
İndirim tutarının tespitinde mükellefin, gelirin elde edildiği tarihteki medenî hali ve aile durumu esas alınır.İndirim, yukarıdaki oranlara göre hesaplanan tutarları aşmamak kaydıyla, ücret geliri elde eden aile fertlerinden her biri için ayrı ayrı, çocuklar için eşlerden yalnızca birisinin gelirine uygulanır.Boşananlar için indirim tutarının hesabında, nafakasını sağladıkları çocuk sayısı dikkate alınır.
Bakanlar Kurulu, indirim konusu yapılacak toplam tutarın asgarî ücretin yıllık brüt tutarını aşmaması şartıyla asgarî geçim indirimi oranlarını artırmaya veya kanunî oranına kadar indirmeye yetkilidir.
16 yaşını doldurmuş işçilerin bir günlük normal çalışma karşılığı asgari ücretleri; 01.01.2009-30.06.2009 tarihleri arasında 22,20 TL,01.07.2009-31.12.2009 tarihleri arasında ise 23,10 TL olarak belirlenmiştir.01.01.2009-30.06.2009 tarihleri arasında aylık asgari ücret 666.-TL, 01.07.2009-31.12.2009 tarihleri arasında ise 693.-TL’dir.
Örnek:-1
A şahsı Bekardır.
2009 Yılında Geçerli Olan Yıllık Brüt Asgari Ücret Tutarı: 7.992 TL
(2009 yılından geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için belirlenmiş brüt asgari ücret 666.-TL,yıllık brüt asgari ücret ise 666x12=7.992.-TL’dir.)
Asgari Geçim İndirim Oranı (Bekar/sadece kendisi için) %50
Asgari Geçim İndirim Matrahı (7.992 x % 50) 3.996 TL
Asgari Geçim İndirim Yıllık Tutarı (3.996 x %15) 599,40 TL
Asgari Geçim İndirim Aylık Tutarı (599,40 : 12) 49,95 TL
A şahsına 49,95 TL ücretinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilerek ödenecektir.
A şahsı 2008 yılında aylık 45,63 TL alırken 2009 yılında 49,95 TL alacaktır.Aylık artış miktarı 4.32 TL,yıllık artış miktarı ise 51,84 TL’dir.
Örnek:-2
A şahsı Evlidir.Eşinin herhangi bir geliri yoktur.10 yaşında 1 çocuğu vardır.
2009 Yılında Geçerli Olan Yıllık Brüt Asgari Ücret Tutarı: 7.992 TL
(2009 yılından geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için belirlenmiş brüt asgari ücret 666.-TL,yıllık brüt asgari ücret ise 666x12=7.992.-TL’dir.)
Asgari Geçim İndirim Oranı (kendisi için %50) %67,5
" (geliri olmayan/çalışmayan eşi için %10)
" (bir çocuk için % 7,5)
(Toplam:%67,5)
Asgari Geçim İndirim Matrahı (7.992 x % 67,5) 5.394,60 TL
Asgari Geçim İndirim Yıllık Tutarı (5.394,60 x %15) 809,19 TL
Asgari Geçim İndirim Aylık Tutarı (809,19 : 12) 67,43 TL
A şahsına 67,43 TL ücretinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilerek ödenecektir.
A şahsı 2008 yılında aylık 61,60 TL alırken 2009 yılında 67,43 TL alacaktır.Aylık artış miktarı
5.83 TL,yıllık artış miktarı ise 69,96 TL’dir.
Örnek:-3
A şahsı Evlidir.Eşi çalışmaktadır.14 yaşında 1 çocuğu vardır.
2009 Yılında Geçerli Olan Yıllık Brüt Asgari Ücret Tutarı: 7.992 TL
(2009 yılından geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için belirlenmiş brüt asgari ücret 666.-TL,yıllık brüt asgari ücret ise 666x12=7.992.-TL’dir.)
Asgari Geçim İndirim Oranı (kendisi için %50) %57,5
“ (bir çocuk için % 7,5)
(Toplam:%57,5)
Asgari Geçim İndirim Matrahı (7.992 x % 57,5) 4.595,40 TL
Asgari Geçim İndirim Yıllık Tutarı (4.595,40 x %15) 689,31 TL
Asgari Geçim İndirim Aylık Tutarı (689,31 : 12) 57,44 TL
A şahsına 57,44 TL ücretinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilerek ödenecektir.
A şahsı 2008 yılında aylık 52,47 TL alırken 2009 yılında 57,44 TL alacaktır.Aylık artış miktarı
4.97 TL,yıllık artış miktarı ise 59,64 TL’dir.
Örnek:-4
A şahsı Evlidir.Eşinin herhangi bir geliri yoktur.8 ve 10 yaşında 2 çocuğu vardır.
2009 Yılında Geçerli Olan Yıllık Brüt Asgari Ücret Tutarı: 7.992 TL
(2009 yılından geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için belirlenmiş brüt asgari ücret 666.-TL,yıllık brüt asgari ücret ise 666x12=7.992.-TL’dir.)
Asgari Geçim İndirim Oranı (kendisi için %50) %75
" (geliri olmayan/çalışmayan eşi için %10)
" (birinci çocuk için % 7,5)
" (ikinci çocuk için % 7,5)
(Toplam:%75)
Asgari Geçim İndirim Matrahı (7.992 x % 75) 5.994 TL
Asgari Geçim İndirim Yıllık Tutarı (5.994 x %15) 899,10 TL
Asgari Geçim İndirim Aylık Tutarı (899,10 : 12) 74,93 TL
A şahsına 74,93 TL ücretinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilerek ödenecektir.
A şahsı 2008 yılında aylık 68,44 TL alırken 2009 yılında 74,93 TL alacaktır.Aylık artış miktarı
6.49 TL,yıllık artış miktarı ise 77,88 TL’dir.
Örnek:-5
A şahsı Evlidir.Eşi çalışmaktadır.10 ve 14 yaşında 2 çocuğu vardır.
2009 Yılında Geçerli Olan Yıllık Brüt Asgari Ücret Tutarı: 7.992 TL
(2009 yılından geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için belirlenmiş brüt asgari ücret 666.-TL,yıllık brüt asgari ücret ise 666x12=7.992.-TL’dir.)
Asgari Geçim İndirim Oranı (kendisi için %50) %65
" (birinci çocuk için % 7,5)
" (ikinci çocuk için % 7,5)
(Toplam:%65)
Asgari Geçim İndirim Matrahı (7.992 x % 65) 5.194,80 TL
Asgari Geçim İndirim Yıllık Tutarı (5.194,80 x %15) 779,22 TL
Asgari Geçim İndirim Aylık Tutarı (779,22 : 12) 64,94 TL
A şahsına 64,94 TL ücretinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilerek ödenecektir.
A şahsı 2008 yılında aylık 59,31 TL alırken 2009 yılında 64,94 TL alacaktır.Aylık artış miktarı
5.63 TL,yıllık artış miktarı ise 67,56 TL’dir.
Örnek:-6
A şahsı Evlidir.Eşinin herhangi bir geliri yoktur.8,13,16 ve 20 yaşında 4 çocuğu vardır.20 yaşındaki çocuk üniversite öğrencisidir.
2009 Yılında Geçerli Olan Yıllık Brüt Asgari Ücret Tutarı: 7.992 TL
(2009 yılından geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için belirlenmiş brüt asgari ücret 666.-TL,yıllık brüt asgari ücret ise 666x12=7.992.-TL’dir.)
Asgari Geçim İndirim Oranı (kendisi için %50) %85
" (geliri olmayan/çalışmayan eşi için %10)
(birinci çocuk için % 7,5)
(ikinci çocuk için % 7,5)
" (üçüncü çocuk için % 5)
(dördüncü çocuk için % 5)
" (Toplam:%85)
Asgari Geçim İndirim Matrahı (7.992 x % 85) 6.793,20 TL
Asgari Geçim İndirim Yıllık Tutarı (6.793,20 x %15) 1.018,98 TL
Asgari Geçim İndirim Aylık Tutarı (1018,98 : 12) 84,92 TL
A şahsına 84,92 TL ücretinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilerek ödenecektir.
A şahsı 2008 yılında aylık 77,57 TL alırken 2009 yılında 84,92 TL alacaktır.Aylık artış miktarı
7.35 TL,yıllık artış miktarı ise 88,20 TL’dir.
Sonuç:
Asgarî geçim indirimi;ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgarî ücretin yıllık brüt tutarına uygulanmaktadır.Bu nedenle 2009 Ocak ayından geçerli asgari ücret (aylık brüt:666,yıllık brüt: 666 x12= 7.992 TL) tüm yıl için geçerli olacak diğer bir ifadeyle Temmuz ayındaki artış dikkate alınmayacaktır.
Alınan maaşın miktarına bakılmaksızın yıllık brüt asgari ücrete uygulanması ile bulunacak matrah üzerinden %15 oranında yıllık Asgari Geçim İndirimi hesaplanacaktır.Diğer bir ifadeyle maaşınız ne kadar yüksek olursa olsun asgari geçim indirimi için dikkate alınacak miktar 2009 yılı için 7.992 TL’dir.Yukarıdaki örnekten hareket edersek A şahsının 2009 yılı brüt gelirinin 30.000,40.000 veya 50.000 TL olması asgari geçim indirim miktarını etkilemeyecektir.
İşçi-Memur ayrımı gözetmeksizin asgari geçim indirimi yukarıda örneklenen şekilde uygulanacaktır.
Cumhur Sinan Özdemir
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
İş Müfettişi -Ankara
