Engin Çeber Davasında Yargıtay'dan "İşkence" Tanımı
Engin Çeber'in Bayrampaşa Cezaevi'nde dövülerek öldürülmesine ilişkin nihai kararını açıklayan Yargıtay 8. Ceza Dairesi, işkenceye en geniş tanımı getirdi.
Daire , sistematik biçimde devam eden “tokat atma, tekme verme, küfredip vurma, tek ayak üstünde tutma, uyutmamak için geceleri sık sık soru sorma, kızıp bağırma, sorguya alma, yüksek sesle müzik dinlemede, soğukta soyup betona yatırma, elektrik verme, sıcakta su içmeyi önleme, giyinik veya soyunukken su sıkıp seyretme, tuvalete engel olma” fiillerini ‘işkence’ olarak kabul etti. Bu veriler ışığında Daire, polis memuru Aliye Uçak’ın saç çekip hakaret etmesi ile Çavuş Murat İşler’in tahta sopayla vurup aşağılamasını da işkence saydı.
Yargıtay 8. Ceza Dairesi eski Bayrampaşa Cezaevi 2. Müdürü Fuat Karaosmanoğlu’nu, doğrudan katılmasa da nezareti altında işlendiği için işkence suçundan cezalandırarak, bu yöndeki ilk içtihada imza atmıştı. Fakat kararla birlikte, Daire’nin işkenceyi de en net ve geniş tanımı getirdiği anlaşıldı. Kararda, süreklilik arz eden bütün kötü muamele eylemleri işkence olarak kabul edilerek, şöyle denildi:
İŞTE İŞKENCENİN TANIMI
“Yapılan fena muamelelerin değişik günlerde olması, diğer bir anlatımla, işkenceyi oluşturan fiillerin birbirini takip eden günlerde yapılması zorunlu olmayıp belli bir süre devam etmesi yeterlidir. Kasten yaralama fiili birkaç dakika; işaret veya sözle tehdit bir dakika ya da daha az; cinsel taciz bir veya birkaç dakika (çimdikleme, okşama gibi) sürmektedir. Bu fiillerin devamlılığı halinde, örneğin gidip gelen bir kişiye tokat atılması, tekme vurmada, on dakikada bir küfredip vurmada, tek ayak üstünde tutmada, yüzünü duvara döndürüp elleri havada yahut tek ayak üstünde duvara yapışık vaziyette bekletmede, uyutmamak için geceleri sık sık soru sormada, kızıp bağırmada, vurmada, sorguya almada, yüksek sesle sürekli müzik dinlemede, soğukta soyup betona yatırmada, elektrik vermede, sıcakta su içmeyi önlemede, giyinik veya soyunukken su sıkıp seyretmede, tuvalet ihtiyacını gidermeye engel olmada ve benzeri olaylarda bir anlık fena muamele olmayıp filler belli bir süreç içinde sistematik biçimde işlendiğinden işkence suçu tartışılmalıdır.
SAÇ ÇEKMEK DE İŞKENCE
Bu yorumun ışığında, 2. Müdür Fuat Karaosmanoğlu’nu, bizatihi suça karışmamış olsa da ‘ihmali suretle işkence’ suçundan cezalandırıldı. Ayrıca polis Aliye Uçak’ın karakolda Engin Çeber’in arkadaşlarından Aysu Baykal’a yönelik davranışlarının kasten yaralamaya değil, işkence kapsamına girdiği savunuldu. Bu kararın bozulması kararlaştırılarak, şöyle denildi:
“Üst arama sürecinde karakolun alt katından başlayarak ikinci katta, daha sonra parmak izi alınma, fotoğraf çekimi için götürüldükleri ilçe emniyet müdürlüğünde devam eden, dolayısıyla bir veya iki sefer olmayıp sistematik bir şekilde ve belli bir süreç içEresinde süreklilik arz eder şekilde gerçekleştirdiği vurma, saç çekme, hakaret içeren sözlerle aşağılama ve baygın vaziyette yerde yatırma şeklindeki zor kullanma yetkisiyle ilgili bulunmayan eylemlerinin, işkence suçunu oluşturduğu gözetilmeden kasten yaralama suçundan hüküm kurulması...”
Bayrampaşa Cezaevi nizamiyesinde görevli Çavuş Murat İşler’in, Çeber’in arkadaşlarından Özgür Karakaya’ya yönelik davranışları da işkence sayıldı. Beraat kararının bozulmasına hükmedilerek, şöyle denildi:
“İşler’in Karakaya’ya yotuz dakika süren arama sırasında aralıklarla yanına gidip gelerek kamera kayıtlarında görüldüğü üzere odalar arasında sürekli dolaştırılan tahta sopa ile vurmak ve aşağılayıcı sözler söylemek suretiyle işkence yaptığının anlaşılması karşısında işkence suçundan mahkumiyetine karar verilmesi gerekirken beraat kararı verilmesi...”
* Yargı mercileri tarafından verilen kararlar yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine ve olayın özelliklerine göre verilen kararlar olup; kararların emsal karar olarak uygulanıp uygulanmayacağı her somut olay özelinde ayrıca değerlendirilmelidir. Kapsamlı değerlendirme ve benzer içtihat örnekleri için ilgili departmanımız ile iletişime geçiniz.
