İhale İlanından Öncei Kurumdan İhale Kayıt Numarası Alınması

T.C.

 

DANIŞTAY

 

13. DAİRE

 

E. 2005/1683

 

K. 2005/4926

 

T. 10.10.2005

 

• İHALE İLANINDAN ÖNCE KURUMDAN İHALE KAYIT NUMARASI ALINMASI ( Uygulama Yönetmeliğinde Yer Alan İdarelerce İhale Onayının Alınmasından Sonra Alınması Gerektiği Yönündeki Düzenlemede Hukuka Aykırılık Bulunmadığı )

 

• İHALE ONAYI ( Uygulama Yönetmeliğinde Yer Alan İdarelerce İhale Onayının Alınmasından Sonra İhale İlanından Önce Kurumdan İhale Kayıt Numarası Alınması Gerektiği Yönündeki Düzenlemede Hukuka Aykırılık Bulunmadığı )

  ÖZET : Davalı kurum tarafından yürürlüğe konulan uygulama yönetmeliğinde yer alan, idarelerce ihale onayının alınmasından sonra, ihale ilanından önce kurumdan ihale kayıt numarası alınması gerektiği yönündeki düzenlemede mevzuata ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.   Davanın Özeti : Davalı Kurum tarafından düzenlenen ve 11.09.2003 tarihli, 25226 Resmî Gazete'de yayımlanan "Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği"nin 22. maddesinin 2. fıkrasının; 4734 sayılı Kanun'da ihale yapan idarelere ihale kayıt numarası alınması konusunda bir yükümlülük getirilmediği halde yönetmelikle yükümlülük getirilmesinin hukuka aykırı olduğu; ihale onayından sonra ilandan önce alınması zorunluluğu getirilen kayıt numarasının, ihale sürecinin uzamasına ve uygulamada sıkıntılara yol açacağı, internet üzerinden kayıt numarası alınmasının, internetin yeterli güvenilirliğe sahip olmaması, ayrıca bütün kurumlarda bilgisayar bulunmaması nedeniyle uygun olmayacağı, bu durumda pek çok idarece ancak yazışma yoluyla Kamu İhale Kurumu'na başvurulabileceği, ihale kayıt numarasının, anılan Yasa'nın 53. maddesinin ( b ) fıkrasının 4. bendiyle Kamu İhale Kurulu'na verilen görevle bir ilgisinin bulunmadığı, sözleşme imzalandıktan sonra, hazırlanacak ihale bilgi formu Kamu İhale Kurumu'na gönderileceğinden, gerekli bilgilerin kuruma bu şekilde ulaşmış olacağı, bu nedenle de ihale kayıt numarasına gerek bulunmadığı öne sürülerek iptali istenilmektedir.   Savunmanın Özeti : İhale ile illgili işlemlerin takip ve sorgulamalarının ihale kayıt numarası esas alınmak suretiyle yürütüldüğü, yapılan bir ihale ile ilgili olarak davalı kuruma yapılacak itirazen şikâyet başvurularının ve iddiaların incelenmesi sırasında, ihale ile ilgili bilgilere kayıt numarası ile kısa sürede ulaşılabildiği, 01.01.2004 tarihinden itibaren, 4734 sayılı Kanun kapsamında yapılan tüm ihale ilanları ile ihale sonuç ilanlarının davalı kurum tarafından çıkarılan ihale bülteninde yayınlandığı, kayıt numarası sayesinde ihale ilanlarının belli bir sistematik içince yayımlanması ve takibinin sağlandığı, ihalelere katılmaktan yasaklananlar hakkındaki işlemlerin yürütülmesinde kayıt numarasının esas alındığı, ihalelerin ne kadarının sonuçlandığının takibinin yine kayıt numarası ile mümkün olduğu, hangi idarelerin hangi usulle ne gibi alımlar yaptıkları ve bu alımların idareye maliyeti konusunda güncel ve sürekli bilgi edinme imkânının bulunduğu, kayıt numarasının, kurum tarafından oluşturulan ihale bilgi sisteminin ayrılmaz parçası konumunda bulunduğu, kayıt numarasının idarelerce alınmaması durumunda sistemden beklenen yararın elde edilemeyeceği, idarelerce ilan ve davetten önce alınan kayıt numarası ile sözleşmenin imzalanmasından sonra doldurulan ihale bilgi formu arasında fark bulunduğu, bu iki işlemin ihale bilgi sistemi içerisinde farklı işlevlere sahip olduğu, anılan formdaki bilgilerin de kayıt numarası esas alınarak değerlendirildiği ve bu sayede ihalenin başlangıç ve bitimi arasındaki bağlantı kesilmeksizin, sağlıklı istatistikî verilere ulaşıldığı, 2004 Yılı Kamu İhale Genel Tebliği'ndeki esas ve usullere göre internet ortamında bugüne değin herhangi bir sorunla karşılaşılmaksızın kayıt numarası alındığı, düzenlemenin hukuka uygun olduğu öne sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. Danıştay Tetkik Hâkimi Muammer TOPAL'ın Düşüncesi : Dava, 11.09.2003 tarihli, 25226 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan "Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği"nin 22. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "İdarelerce ihale onayının alınmasından sonra, ihale ilanından önce Kurumdan ihale kayıt numarası alınır." hükmünün iptali istemiyle açılmıştır. 4734 sayılı Kanun'un 1. maddesinde "Bu Kanunun amacı, kamu hukukuna tâbi olan veya kamunun denetimi altında bulunan veyahut kamu kaynağı kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirlemektir." hükmüne yer verilmiş; 53. maddesinin ( a ) fıkrasında "Bu Kanunla verilen görevleri yapmak üzere kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve malî özerkliğe sahip Kamu İhale Kurumu kurulmuştur. Kamu İhale Kurumu, bu Kanunda belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanması konusunda görevli ve yetkilidir." hükmü yer almış; anılan maddenin ( b ) fıkrasının 2. bendinde, "Bu Kanuna ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa ilişkin bütün mevzuatı, standart ihale dokümanlarını ve tip sözleşmeleri hazırlamak, geliştirmek ve uygulamayı yönlendirmek." bu Kanuna göre yapılacak ihaleler ile ilgili olarak Kurumun görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.   Bu hükümlere göre, Kanunda belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanması konusunda Kamu İhale Kurumu görevli ve yetkilidir. Ayrıca, uygulamayı yönlendirmek, kamu ve özel sektöre eğitim vermek, yapılan ihaleler ve sözleşmelerle ilgili Kurum tarafından belirlenen şekilde bilgi toplamak, adet, tutar ve diğer konular itibarıyla istatistikler oluşturmak, yayımlamak ve ihale ilanları ile ilgili esas ve usulleri düzenlemek, basılı veya elektronik ortamda Kamu İhale Bültenini yayımlamak Kurumun görevleri arasında bulunmaktadır.   Diğer taraftan, 17.01.2003 tarih ve 24996 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan İhalelere Karşı Yapılacak İdari Başvurulara Ait Yönetmelik'in 3. maddesinde ihale süreci; ihale yetkilisince ihale onayı verildiği tarihten itibaren başlayan, sözleşmenin ihale yetkilisi ve yüklenici taraflarca imzalanıp notere onaylattırılması ve tesciliyle, notere onay ve tescil gerekmeyen hallerde taraflarca sözleşmenin imzalanmasıyla tamamlanan süreci ifade edeceği belirtilmiştir. Dava konusu düzenlemede, ihale kayıt numarasının, ihale onayının alınmasından sonra, ihale ilanından önce alınması öngörülmüştür. İhale onayının alınması anılan Yönetmelikte de belirtildiği üzere ihale sürecini başlatan işlemdir. İlan ise ihalenin ilgililere duyurulmasını sağlayan sürecin ilk ve önemli bir adımını oluşturmaktadır. Bu durumda davaya konu düzenlemeden, Yasayla Kuruma verilen söz konusu görevlerin, ihale kayıt numarasının, ihale sürecinin başlamasından hemen sonra alınmasıyla yapılabileceği gibi, idarelerce ihale sürecinde yapılacak işlemlerin davalı Kurum tarafından takibinin de kolaylaşacağı anlaşılmaktadır. Bu durumda, davalı Kurum tarafından yürürlüğe konulan uygulama yönetmeliğinde yer alan, idarelerce ihale onayının alınmasından sonra, ihale ilanından önce Kurumdan ihale kayıt numarası alınması gerektiği yönündeki düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.   Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.   Danıştay Savcısı Mehmet KARAOĞLU'nun Düşüncesi : Dava, 11.9.2003 tarih ve 25226 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan "Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği"nin, idarelerce ihale onayının alınmasından sonra, ihale ilanı veya davetinden önce kurumdan ihale kayıt numarası alınması gerektiğini belirten 22. maddesinin 2. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.   Dava konusu yönetmelik, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 53. maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.   4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 53. maddesinin ( a ) bendinde, Kamu İhale Kurumunun, bu Kanunda belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanması konusunda görevli ve yetkili olduğu, ( b ) bendinin 4. fıkrasında ise; yapılan ihaleler ve sözleşmelerle ilgili kurum tarafından belirlenen şekilde bilgi toplama, adet, tutar ve diğer konular itibariyle istatistikler oluşturma ve yayınlamanın, Kurumun görev ve yetkileri arasında bulunduğu belirtilmiş bulunmaktadır.   Dava konusu yönetmeliğin 22/2. maddesinde de; idarelerce ihale onayının alınmasından sonra, ihale ilanı veya davetinden önce kurumdan ihale kayıt numarası alınacağı belirtilmiştir.   İhale kayıt numarası alınması suretiyle; ihale ile ilgili işlemlerin takip ve konuyla ilgili inceleme, araştırma ve soruşturmaların kısa sürede sonuçlandırılmasının, ihalelerin ne kadarının sonuçlandığının takip edilebilmesinin, hangi idarelerin hangi usulle ne gibi alımlar yaptıklarının ve bu alımların idareye maliyeti konusunda güncel ve sürekli bilgi edinilebilmesi ve elde edilen bilgilerle sağlıklı istatistik raporları hazırlanarak kamunun bilgilendirilmesinin amaçlandığı anlaşılmaktadır.   4734 sayılı Kanunun 62. maddesinin ( ı ) bendinde yer alan; "Kanunun 21 ve 22. maddelerindeki parasal limitler dahilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamı, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10 unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça aşamaz." hükmü uyarınca, idareye yapılacak uygun görüş taleplerine gecikmeksizin cevap verilebilmesi için anılan kayıt numarasının gerekli ve yararlı olduğu açıktır.   Yukarıda anılan mevzuat ile dava konusu düzenlemenin birlikte incelenmesinden; dava konusu yönetmelik maddesi hükmünün, anılan kamu hizmetinin gereklerine ve dayanağı yasa hükümlerine uygun bulunduğu anlaşılmaktadır.   Açıklanan nedenlerle davanın reddinin gerekeceği düşünülmektedir.   TÜRK MİLLETİ ADINA   Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce Tetkik Hâkimi'nin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:   KARAR : Dava, 11.09.2003 tarihli, 25226 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan "Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği"nin 22. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "İdarelerce ihale onayının alınmasından sonra, ihale ilanından önce Kurumdan ihale kayıt numarası alınır." hükmünün iptali istemiyle açılmıştır. 4734 sayılı Kanun'un 1. maddesinde "Bu Kanunun amacı, kamu hukukuna tâbi olan veya kamunun denetimi altında bulunan veyahut kamu kaynağı kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirlemektir." hükmüne yer verilmiş; 53. maddesinin ( a ) fıkrasında "Bu Kanunla verilen görevleri yapmak üzere kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve malî özerkliğe sahip Kamu İhale Kurumu kurulmuştur. Kamu İhale Kurumu, bu Kanunda belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanması konusunda görevli ve yetkilidir." hükmü yer almış; anılan maddenin ( b ) fıkrasının 2. bendinde, "Bu Kanuna ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa ilişkin bütün mevzuatı, standart ihale dokümanlarını ve tip sözleşmeleri hazırlamak, geliştirmek ve uygulamayı yönlendirmek.", 4, 5, 6 ve 7. bentlerinde ise, "-Yapılan ihaleler ve sözleşmelerle ilgili Kurum tarafından belirlenen şekilde bilgi toplamak, adet, tutar ve diğer konular itibarıyla istatistikler oluşturmak ve yayımlamak. -Haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilenlerin sicillerini tutmak. -Araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunmak.   -İhale ilânları ile ilgili esas ve usulleri düzenlemek, basılı veya elektronik ortamda Kamu İhale Bültenini yayımlamak." bu Kanuna göre yapılacak ihaleler ile ilgili olarak Kurumun görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.   Bu hükümlerden, Kanunda belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanması konusunda Kamu İhale Kurumu'nun görevli ve yetkili olduğu, ayrıca, uygulamayı yönlendirme, kamu ve özel sektöre eğitim verme, yapılan ihaleler ve sözleşmelerle ilgili Kurum tarafından belirlenen şekilde bilgi toplama, adet, tutar ve diğer konular itibarıyla istatistikler oluşturma, yayımlama ve ihale ilanları ile ilgili esas ve usulleri düzenleme, basılı veya elektronik ortamda Kamu İhale Bültenini yayımlamanın Kurumun görevleri arasında bulunduğu anlaşılmaktadır.   Diğer taraftan, 17.01.2003 tarih ve 24996 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan İhalelere Karşı Yapılacak İdari Başvurulara Ait Yönetmelik'in 3. maddesinde ihale süreci; ihale yetkilisince ihale onayı verildiği tarihten itibaren başlayan, sözleşmenin ihale yetkilisi ve yüklenici taraflarca imzalanıp notere onaylattırılması ve tesciliyle, notere onay ve tescil gerekmeyen hallerde taraflarca sözleşmenin imzalanmasıyla tamamlanan süreci ifade edeceği belirtilmiştir. Dava konusu düzenlemede, ihale kayıt numarasının, ihale onayının alınmasından sonra, ihale ilanından önce alınması öngörülmüştür. İhale onayının alınması anılan Yönetmelikte de belirtildiği üzere ihale sürecini başlatan işlemdir. İlan ise ihalenin ilgililere duyurulmasını sağlayan sürecin ilk ve önemli bir adımını oluşturmaktadır. Bu durumda davaya konu düzenlemeden, Yasayla Kuruma verilen söz konusu görevlerin, ihale kayıt numarasının, ihale sürecinin başlamasından hemen sonra alınmasıyla yapılabileceği gibi, idarelerce ihale sürecinde yapılacak işlemlerin davalı Kurum tarafından takibinin de kolaylaşacağı anlaşıldığından, ihaleyi yapan idare tarafından ihale kayıt numarası alınmasının zorunluluk olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Nitekim, 08.06.2004 tarih ve 25486 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2004 Yılı Kamu İhale Genel Tebliği'nin 3. bölümünde; 4734 sayılı Kanun'da belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanmasını bilgi teknolojileri desteğiyle sağlamak, kolaylaştırmak, hızlandırmak, kamu kaynaklarıyla karşılanan mal ve hizmet alımlarıyla yapım işlerine ilişkin olarak bilgi toplamak, adet, tutar veya diğer konular itibarıyla istatistikler oluşturmak, sonuçlarını raporlamak ve yayımlamak, teyit taleplerine ilişkin işlemleri hızlı ve etkin bir şekilde yerine getirmek için ihale kontrol sistemi oluşturulduğu; ihale kontrol sistemi ile kamu alımlarına yönelik olarak değerlendirmelerin daha sağlıklı yapılabilmesi, düzenleme ve uygulamalara yol gösterecek verilerin detaylı olarak elde edilmesi, kamuoyunun ve diğer ilgililerin hızlı ve etkin olarak bilgilendirilmesi, idarenin ihale işlemlerine ilişkin bilgi akışının hızlandırılması, uygulamada yeknesaklığın sağlanmasının amaçlandığı; ihale kontrol sistemi üzerinden, idarelerin istisna kapsamına alınmış ihaleleri ile bu Kanun'da belirtilen esas ve usullere göre yapılan ihalelerin her biri için bir ihale kayıt numarası alınması, ihale üzerinde kalan isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının Kurum'dan teyit ettirilmesi ve 4734 sayılı Kanunun 62. maddesinin ( ı ) bendi uyarınca bu Kanun kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşlarınca Kamu İhale Kurulu'na yapılacak uygun görüş taleplerinin Kurul tarafından değerlendirilmesine esas olacak bilgilere ulaşılması ve değerlendirilmesi, ayrıca Kamu İhale Bülteni ile ilgili uygulamanın gösterilmesi amacıyla ihale kayıt numarası konusundaki uygulamaların yapılmasının gerekli görüldüğü, her bir ihale işlem dosyası için ihale kayıt formu doldurularak Kurum'dan alınan ihale kayıt numarasının, ait olduğu ihale ile ilgili tüm işlemlerde ve Kurumla internet üzerinden veya yazılı olarak yapılacak yazışmalarda kullanılacağı, ihale kayıt numarasının, ihale onayı ile bağlantılı olduğu, ihale onayı değiştirildiğinde ve/veya iptal edildiğinde idarece ihale kayıt numarasının da iptal edileceği, aynı işle ilgili olarak yeni bir ihale onayı alındığında ise idarece yeni bir ihale kayıt numarası alınacağı hususlarının belirtilmesi ve bunların 25.07.2005 tarih ve 25886 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2005 Yılı Kamu İhale Genel Tebliği'nin 3. bölümünde tekrarlanmış olması da yukarıda varılan sonucu doğrulamaktadır.   Bu durumda, davalı Kurum tarafından yürürlüğe konulan uygulama yönetmeliğinde yer alan, idarelerce ihale onayının alınmasından sonra, ihale ilanından önce Kurumdan ihale kayıt numarası alınması gerektiği yönündeki düzenlemede anılan Yasa'ya ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.   SONUÇ : Açıklanan nedenlerle, yasal dayanağı bulunmayan davanın reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, artan posta ücretinin istemi halinde davacıya iadesine, 10.10.2005 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.