Yapı Denetim Projelerinin Hazırlanması ve Uygulanması

T.C.

DANIŞTAY

6. DAİRE

E. 2008/1999

K. 2010/3042

T. 26.3.2010

• FENNİ MESULİYET ( Uzmanlık Konularına Göre Fen Adamlarının Yapacağı Hükme Bağlandığından Yapım İşleri Yürütülen Şantiyede Fen Adamı Olan Şantiye Şefi Bulundurulması Gerektiğine İlişkin Yönetmeliğin 9. Maddesinde Hukuka Aykırılık Bulunmadığı )

• ŞANTİYE ŞEFLİĞİ ( Anılan Niteliklere Sahip Olmayan Müteahhidin 3194 Sayılı İmar Kanunu'nda Sayılan Fen Adamını Şantiye Şefi Olarak Görevlendirilmesi Gerektiği )

• YAPI DENETİM KURULUŞU ( Denetleyebileceği İnşaat Metrekaresinin Sınırlandırılmasında Hukuka Aykırılık Bulunmadığı - Kanunun Amacına Uygun Etkin Bir Denetimin Yapılabilmesi İçin Denetlenebilecek İnşaat Alanının Sınırlandırılması Gerektiği )

• YAPI PROJELERİNİN HAZIRLANMASI VE UYGULANMASI ( Yapıların Mimari Statik ve Her Türlü Plan Proje Resim ve Hesaplarının Hazırlanması ve Bunların Uygulanmasıyla İlgili Fenni Mesuliyetin Uzmanlık Konularına Göre Fen Adamlarının Yapacağı Hükme Bağlandığından Yapım İşleri Yürütülen Şantiyede Fen Adamı Olan Şantiye Şefi Bulundurulması Gerektiği )

ÖZET : 4708 sayılı Kanununda, 3194 sayılı Kanuna atıf bulunduğu gibi anılan kanunun pek çok maddesinde yönetmelik çıkarılacağına ilişkin hüküm bulunmaktadır. 3194 sayılı Kanunun 38. maddesinde ise, yapıların, mimari, statik ve her türlü plan, proje, resim ve hesaplarının hazırlanması ve bunların uygulanmasıyla ilgili fenni mesuliyetin uzmanlık konularına göre fen adamlarının yapacağı hükme bağlandığından yapım işleri yürütülen şantiyede fen adamı olan şantiye şefi bulundurulması gerektiğine ilişkin Yönetmeliğin 9. maddesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Kaldı ki, uyuşmazlığa konu yönetmelikte, mühendis, mimar, teknik öğretmen veya tekniker diplomasına sahip olan yapı müteahhidinin şantiye şefliğini üstlenebileceği düzenlenmiştir. Anılan niteliklere sahip olmayan müteahhidin 3194 sayılı İmar Kanunu'nda sayılan fen adamını şantiye şefi olarak görevlendirilmesi gerekmektedir.

Yönetmeliğin 11. maddesine gelince; 4708 sayılı Yapı Denetimi Kanunu'nun esas amacı yapı denetim kuruluşunun denetim yetki alanını belirlemektir. Kanunda bunun dışında yönetmeliğin dayanak maddesinin aranmasına gerek yoktur. Bu durumda, yapı denetim kuruluşunun denetleyebileceği inşaat metrekaresinin sınırlandırılmasında hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Kanunun amacına uygun etkin bir denetimin yapılabilmesi için denetlenebilecek inşaat alanının sınırlandırılması gereklidir.

İstemin Özeti : 5.2.2008 günlü, 26778 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği'nin 9. ve 11. maddesinin, kanuni dayanağının bulunmadığı, şantiyede şantiye şefi bulundurulmasının gerekli olmadığı, bunun müteahhitlere ek külfet getireceği, meslek mensubu veya deneyimli olması gibi bir kıstas olmadığından şantiye şefinin müteahhitlere nazaran daha bilgili ve tecrübeli olduğundan söz edilemeyeceği iddiasıyla, iptali istenilmektedir.

Savunmanın Özeti: Kanundaki amacına uygun şekilde yapı denetiminin yapılabilmesi, denetim sırasında şantiyede teknik personel ile muhatap olunması ve tespit edilen eksikliklerin teknik personel gözetiminde giderilmesi, uygun ve kaliteli denetimin yapılabilmesi için Yönetmeliğin 9. maddesinde düzenleme getirildiği, Yönetmeliğin 11. maddesindeki sınırlama ile etkin bir denetim yapılmasının amaçlandığı, Yönetmeliğin Kanunun amacına uygun olduğu iddia edilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi Hayati Ölmez'in Düşüncesi: Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı Ekrem Atıcı'nın Düşüncesi: Dava, 5.2.2008 günlü, 26778 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği'nin yapım işleri yürütülen şantiyede bir şantiye şefi bulundurulmasını zorunlu kılan 9. maddesi ile yapı denetim kuruluşuna yetki sınırı getiren 11. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.

Davacı, Yönetmeliğin 9. maddesinin 2. fıkrası ile dayanak kanunda olmayan düzenleme yapılarak şantiye şefi bulundurulması mecburiyeti getirildiği, 11. maddesi hükmü ile 4708 sayılı Kanunda yer almayan sınırlama getirilerek, yapı denetim kuruluşunun denetleyebileceği toplam yapı inşaat alanının 360.000 m2'yi geçemeyeceği yolunda düzenleme yapıldığı iddiasıyla bakılan davayı açmıştır.

Yönetmeliğin 3/i maddesinde şantiye şefinin, konusuna ve niteliğine göre yapım işlerini yapı müteahhidi adına yöneterek uygulayan, mühendis, mimar, teknik öğretmen veya tekniker diplomasına sahip teknik personeli ifade edeceği belirtilmiş, 9. madde yapım işleri yürütülen şantiyede bir şantiye şefinin bulundurulması mecburiyeti getirilmiş, aynı maddede şantiye şefinin, yapıyı ilgili mevzuat hükümlerine, ruhsal ve eki projelere, denetçi mimar ve mühendis ve yardımcı kontrol elemanlarının talimatlarına uygun olarak inşa ettirmek, yapı denetimi sırasında hazır bulunarak denetimin uygun şartlar altında yapılmasını sağlamakla yükümlü olduğu belirtilmiştir.

4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 1. maddesinde, kanunun amacının can ve mal güvenliğini teminen, imar planına, fen, sanat ve sağlık kurallarına, standartlara uygun kaliteli yapı yapılması için proje ve yapı denetimini sağlamak ve yapı denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu belirtilmiş, aynı Kanunun 12. maddesinde ise, “Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri uygulanır” hükmü yer almıştır.

3194 sayılı İmar Kanunu'nun 38. maddesinin 2. fıkrasında, “Yapıların, mimari, statik ve her türlü plan, proje, resim ve hesaplarının hazırlanmasını ve bunların uygulamasıyla ilgili fenni mesuliyetleri, uzmanlık konularına ve ilgili kanunlarına göre mühendisler, mimarlar ile görev, yetki ve sorumlulukları yönetmelikte düzenlenecek olan fen adamları deruhte ederler.” hükmüne yer verilmiştir.

Anayasa'nın 124. maddesi uyarınca, Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelik çıkarabilirler.

3194 sayılı Kanunun 38. maddesinde, yapıların, mimari, statik ve her türlü plan, proje, resim ve hesaplarının hazırlanması ve bunların uygulanmasıyla ilgili fenni mesuliyetin uzmanlık konularına göre fen adamlarının yapacağı hükme bağlandığından yapım işleri yürütülen şantiyede fen adamı olan şantiye şefi bulundurulması gerektiğine ilişkin Yönetmeliğin 9. maddesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Kaldı ki, uyuşmazlığa konu yönetmelikte, mühendis, mimar, teknik öğretmen veya tekniker diplomasına sahip olan yapı müteahhidinin şantiye şefliğini üstlenebileceği düzenlenmiştir.

Yönetmeliğin 11. maddesine gelince;

4708 sayılı Yapı Denetimi Kanunu'nun yukarıda belirtilen amacı dikkate alındığında, denetim faaliyetinin sağlıklı şekilde yapılabilmesi için yapı denetim kuruluşunun denetleyebileceği inşaat alanına sınırlama getirilebileceği açık olup yapı denetim kuruluşunun denetleyebileceği en fazla yapı inşaat alanının 360,000 m2 olarak belirlenmesinde hukuka aykırılık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, yasal dayanağı bulunmayan davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

KARAR : Dava, 5.2.2008 günlü, 26778 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 9. ve 11. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.

Anayasa'nın 124. maddesinde, Başbakanlığın, bakanlıkların ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarının ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabileceği düzenlendiğinden üst normlara aykırı olmamak üzere idarelerin Kanunun uygulanması sağlamak için Yönetmelikler hazırlayarak yürürlüğe koyacağı açıktır.

4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun'un 1. maddesinde, kanunun amacının can ve mal güvenliğini teminen, imar planına, fen, sanat ve sağlık kurallarına, standartlara uygun kaliteli yapı yapılması için proje ve yapı denetimini sağlamak ve yapı denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu belirtilmiş, aynı Kanunun 12. maddesinde ise, “Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri uygulanır” hükmü yer almıştır.

3194 sayılı İmar Kanunu'nun 38. maddesinin 2. fıkrasında, “Yapıların, mimari, statik ve her türlü plan, proje, resim ve hesaplarının hazırlanmasını ve bunların uygulamasıyla ilgili fenni mesuliyetleri, uzmanlık konularına ve ilgili kanunlarına göre mühendisler, mimarlar ile görev, yetki ve sorumlulukları yönetmelikte düzenlenecek olan fen adamları deruhte ederler.” hükmüne yer verilmiştir.

Yukarıda açıklandığı üzere 4708 sayılı Kanununda, 3194 sayılı Kanuna atıf bulunduğu gibi anılan kanunun pek çok maddesinde yönetmelik çıkarılacağına ilişkin hüküm bulunmaktadır. 3194 sayılı Kanunun 38. maddesinde ise, yapıların, mimari, statik ve her türlü plan, proje, resim ve hesaplarının hazırlanması ve bunların uygulanmasıyla ilgili fenni mesuliyetin uzmanlık konularına göre fen adamlarının yapacağı hükme bağlandığından yapım işleri yürütülen şantiyede fen adamı olan şantiye şefi bulundurulması gerektiğine ilişkin Yönetmeliğin 9. maddesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Kaldı ki, uyuşmazlığa konu yönetmelikte, mühendis, mimar, teknik öğretmen veya tekniker diplomasına sahip olan yapı müteahhidinin şantiye şefliğini üstlenebileceği düzenlenmiştir. Anılan niteliklere sahip olmayan müteahhidin 3194 sayılı İmar Kanunu'nda sayılan fen adamını şantiye şefi olarak görevlendirilmesi gerekmektedir.

Yönetmeliğin 11. maddesine gelince;

4708 sayılı Yapı Denetimi Kanunu'nun esas amacı yapı denetim kuruluşunun denetim yetki alanını belirlemektir. Kanunda bunun dışında yönetmeliğin dayanak maddesinin aranmasına gerek yoktur.

Bu durumda, yapı denetim kuruluşunun denetleyebileceği inşaat metrekaresinin sınırlandırılmasında hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Kanunun amacına uygun etkin bir denetimin yapılabilmesi için denetlenebilecek inşaat alanının sınırlandırılması gereklidir.

Nitekim idarece gerekli araştırma ve inceleme yapılarak yapı denetim kuruluşunun denetleyebileceği inşaat alanı uyuşmazlığa konu yönetmelikle 360.000 m2 ile sınırlandırılmıştır.

SONUÇ : Açıklanan nedenlerle, davanın reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, posta giderinden artan 18,50 YTL'nin istemi halinde davacıya iadesine, 26.03.2010 gününde oybirliği ile karar verildi.

* Yargı mercileri tarafından verilen kararlar yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine ve olayın özelliklerine göre verilen kararlar olup; kararların emsal karar olarak uygulanıp uygulanmayacağı her somut olay özelinde ayrıca değerlendirilmelidir. Kapsamlı değerlendirme ve benzer içtihat örnekleri için ilgili departmanımız ile iletişime geçiniz.